كليساي چورا استانبول

كليساي چورا استانبول (انگليسي: Chora Church، تركي: Kariye Kilisesi) يا موزه ي كاريه ( Kariye Müzesi ) يكي از بهترين نمونه هاي هنر موزاييك بيزانسي را دارا ميباشد. امروزه اين موزه در محله ي كاريه، در نزديكي ديوار هاي شهري اديرنه كاپي ( دروازه ي اديرنه ) بر فراز شاخ طلايي واقع شده است. اين بنا كه در ابتدا كليسايي مسيحي بود، پس از فتح قسطنطنيه توسط عثمان ها به مسجد، و پس از تبديل تركيه به جمهوري به موزه تبديل گشت.

تصويري زيبا از ساختمان كليساي چورا

كليسا در اصل در اوائل قرن چهارم، خارج از اولين ديوار قسطنطنيه ساخته شد؛ چورا در يوناني به معني حومه ي شهر مي باشد. نام اصلي بنا "كليساي ناجي مقدس در چورا ( حومه ي شهر )" بود و اين مكان در ابتدا زيارتگاهي كوچك واقع در خارج از شهر به شمار مي رفت. بعد ها كليساي چورا در زلزله اي آسيب ديد و تا چندين قرن به حال خود رها شد؛ پس از گسترش ديوار هاي شهر و مسكوني شدن اين منطقه، محله ي كليسا داخل قسطنطنيه قرار گرفت.

بازسازي هاي كليساي چورا استانبول

كليساي چورا در قرن ۱۱ ام توسط ماريا دوكاينا ( Maria Dukaina )، مادر زن الكسيوس اول كومننوس بازسازي شد. در قرن ۱۲ ام پس از چند زلزله، ايزاك كومننوس كليسا را مرمت كرد و نهايتا تئودور متوكيتِس ( Theodore Metochites )، مسئول خزانه و هنر هاي بيزانسي در آن زمان، در قرن ۱۴ ام بار ديگر بنا را بازسازي نمود. بيشتر موزاييك ها و طرح هاي آبرنگي كه امروزه مورد تقدير قرار مي گيرند، در طول اين مرمت به كليسا ي چورا اضافه شده اند.

تصويري از داخل كليساي چورا

يكي از زيباترين موزاييك هاي موزه، بر فراز درِ منتهي به سرسراي اصلي كليسا واقع در هشتي ( narthex ) داخلي قرار گرفته و تئودور را در حال تقديم ماكتي از كليسا به مسيح به تصوير كشيده است. پس از فتح قسطنطنيه، عثماني ها كليسا را به مسجدي به نام مسجد كاريه ( Kariye Camii ) تبديل كردند. به دليل ممنوع بودن نمايش تصاوير در اسلام، موزاييك ها و طرح هاي آبرنگ با گچ پوشانده شدند، محرابي به بنا اضافه و مناره اي در خارج از كليسا احداث گشت.

تصويري از داخل كليساي چورا

پس از تبديل تركيه به جمهوري، متخصصان هنر بيزانس به استانبول آمدند تا روي مرمت بنا كار كرده و موزاييك ها و طرح هاي آبرنگ را پيدا كنند. در سال ۱۹۵۸ در هاي بنا به عنوان موزه بر روي عموم گشوده شد.

معماري كليساي چورا استانبول

امروزه كليساي چورا شامل چهار واحد معماري اصلي است: سرسراي اصلي ( nave )، سازه ي دو طبقه ايِ ( annex، به معناي فرعي ) اضافه شده به ضلع شمالي، هشتي هاي ( narthex ) داخلي و خارجي و كليساي كوچكي مختص به مقبره ها ( parecclesion ) واقع در جنوب بنا. در سال ۲۰۱۳ بازسازي بزرگ ديگري آغاز شد. اين فرآيند كه همچنان در جريان است در چندين مرحله صورت گرفته و شامل بسته شدن چند بخش از موزه است؛

كاشي كاري هاي زيباي كليساي چورا

ابتدا سرسراي اصلي و ساختمان فرعي دو طبقه، سپس هشتي داخلي و در آخر هشتي خارجي و كليساي كوچك. از آنجاييكه بهترين طرح هاي آبرنگ در كليساي كوچك قرار دارند توصيه مي شود بعد از اتمام آخرين مراحل مرمت از كليسا بازديد شود.

طراحي داخلي كليساي چورا استانبول

با اينكه كليساي چورا به اندازه ي ديگر كليساهاي بازمانده از عصر بيزانس واقع در استانبول بزرگ نيست، به دليل سالم بودن دكوراسيون داخلي اش بنايي منحصر به فرد به شمار مي رود. ساختمان كليسا به سه بخش اصلي تقسيم مي شود: كه شامل سرسراي ورودي يا همان هشتي، بدنه ي اصلي كليسا ( naos ) و كليساي كوچك كناري. بنا شش گنبد دارد: دو گنبد در هشتي داخلي ( esonarthex )، يك گنبد در كليساي كوچك و سه گنبد در بدنه ي اصلي ميباشد.

تصويري زيبا از هشتي هاي كليساي چورا

بخشهاي هشتي كليساي چورا استانبول

درِ اصلي غربي كليساي چورا به داخل هشتي باز مي شود. اين در، شمال و جنوب بنا را به هشتي خارجي ( exonarthex ) و هشتي داخلي ( esonarthex ) تقسيم مي كند.

• هشتي خارجي
  هشتي خارجي در هنگام ورود، اولين بخش از كليسا است. اين هشتي راهرويي با عرض ۴ متر و طول ۲۳ متر مي باشد كه بخشي از امتداد شرقي اش به درون هشتي داخلي ( كه در موازات هشتي خارجي قرار گرفته است ) راه دارد. انتهاي جنوبيِ هشتي خارجي از درون هشتي داخلي گسترش پيدا كرده و براي كليساي كوچك پيش اتاق غربي اي ايجاد مي كند.
• هشتي داخلي
  هشتي داخلي كه به هشتي خارجي شباهت زيادي دارد در موازات آن واقع شده است. درست مانند هشتي خارجي هشتي داخلي ۴ متر عرض دارد و با داشتن ۱۸ متر طول كمي كوتاه تر از آن است. درِ شرقي و مركزي اين راهرو به داخل سرسراي اصلي باز مي شود و درِ ديگري واقع در انتهاي جنوبي آن به داخل پيش اتاقِ مستطيل شكلِ كليساي كوچك راه دارد.

دري واقع در ضلع شمالي هشتي، به درون راهروي وسيع غرب-شرق ( كه در امتداد بخش شمالي سرسراي اصلي قرار گرفته و به داخل محراب راه دارد) منتهي مي شود. هشتي داخلي دو گنبد دارد؛ گنبد كوچكتر بر فراز وروديِ راهروي شمالي قرار گرفته و گنبد بزرگتر مابين ورودي هاي منتهي به سرسراي اصلي و كليساي كوچك واقع شده است.

سرسراي اصلي كليساي چورا استانبول

در هاي مركزي هشتي داخلي به بدنه ي اصلي كليسا منتهي مي شوند. بزرگترين گنبد كليسا ( قطر ۷/۷ متر ) بر فراز مركز سرسراي اصلي قرار گرفته است. دو گنبد كوچكتر در طرفين يك برآمدگي ساده وجود دارند: گنبد شمالي بر فراز محراب - كه از طريق گذرگاه كوتاهي به سكوي خطابه متصل مي شود - و گنبد جنوبي بالاي اتاقك داياكونيكان ( diaconicon ) – كه دسترسي به آن از كليساي كوچك امكان پذير است – واقع شده اند.

• كويمسيس ( Koimesis )، عروج مريم مقدس. آخرين خواب مريم قبل از صعود به بهشت. در اين تصوير مسيح كودكي را كه سمبل روح مريم است در آغوش گرفته است
• عيسي مسيح
• مريم باكره به همراه نوزاد

كليساي كوچك

از سمت راستِ هشتي داخلي در هايي به داخل كليساي كوچك فرعي باز مي شوند. از اين كليساي كوچك به عنوان آرامگاهي براي مقبره هاي خانوادگي و بنا هاي يادبود استفاده مي شد. دومين گنبد بزرگ كليسا ( قطر ۴/۵ متر ) زينت بخش مركز سقف كليساي كوچك است. گذرگاهي كوچك كليساي كوچك را مستقيما به سرسراي اصلي وصل مي كند و خارج از اين گذرگاه يك عبادتگاه كوچك و يك انبار وجود دارند. كليساي كوچك مملو از طرح هاي آبرنگ است كه شامل :

رستاخيز ( Anastasis ). مسيح كه به تازگي دروازه هاي دوزخ را در هم شكسته بود در ميانه ايستاده و آدم و حوا را از قبرشان بيرون مي كشد. پشت سر آدم، يحيي تعميد دهنده، داوود و سليمان ايستاده اند؛ بقيه ي افراد حاضر در تصوير، پادشاهان صالح هستند.

• بازگشت مسيح، قضاوت نهايي. مسيح بر تخت نشسته و در دو طرف او مريم باكره و يحيي تعميد دهنده قرار دارند
• باكره و نوزاد
• بارگاه ملكوتي فرشتگان
• دو لوحه از موسي

اطلاعاتي در مورد كليساي چورا استانبول

• آدرس: Dervişali Mahallesi, Kariye Cami Sk. No:8, 34087 Fatih/İstanbul, Turkey
• ساعت بازديد:اين مجموعه تاريخي از ساعت نه صبح تا هفت عصر به روي گردشگران تور استانبول باز ميباشد.

منبع : كليساي چورا استانبول